Читать онлайн книгу "Киллер"

Киллер
Марат К?биров


«Киллер» китабы ике ?с?рне – «Киллер» ??м «Х?рм?тле м?ет ?ф?нде» повестьларын берл?штер?. Икесенд? д? яш?? бел?н ?лем турында уйландыра торган темалар. Икесе д? ки? катлам укучыга т?гаенл?нг?н, гади телд? ??ркем а?ларлык д?р???д? язылган. Укучыны «?илтер?теп» алып бара торган ?с?рл?р.

«Киллер» повестенд? ике кешене? очрашуы тасвирлана. Берсе – кешел?рне ?лемн?н алып калып, коткара торган табиб, икенчесе кеше ?тер?че – киллер. Икесене? д? ?тк?н тормышы, сере бар. Шушы серл?р ?с?р д?вамында чишел? ??м геройларны? язмышлары кульминацион ноктага килеп тер?л?…

Х?рм?тле м?ет ?ф?нде» повестенд? авырудан вафат булган кешене ?ирл?? вакыйгасы сур?тл?н?. ?мма ул ?ч к?нн?н со? ис?н килеш ?ен? кайтып кер?. Монда бернинди мистика юк. Укучыга шул серл?рне чиш? сорала.

«Киллер» китабы «Казан утлары» журналы китапхан?се сериясенд? н?шер ителде ??м зур у?ыш казанды: 2000 дан? бел?н чыккан тираж 3 атна эченд? сатылып бетте. Литрес укучыларына аны? электрон версиясе т?къдим ител?.





Марат К?биров

Киллер



Д?ва



1

Башта ?нисене? тавышы ишетелде. Тавыш кайдандыр, кара?гы билгесезлект?н агып чыкты да тылсымлы бер нурга ?йл?нде, ул нур к?ч?я барып б?тен ?й эчен яктыртты. Фатирлары матур да, иркен д?, ?айлы да иде. Бигр?к т?, качышлы уйнау ?чен. Зифа да, Н?фис? д? бу уенны бик яраталар. Кайда качуы?, к?пме эзл?ве? артык м??им д? т?гел. Эзл?п тапкач, бер-бере?не? к?зл?рен? карашып р?х?тл?неп к?леш? кызык. Табышу – шатлык. И? якын кешел?ре? сине эзл?п тапса да, син аларны таба алса? да олы б?хет ик?н. Буынсыз булып, бер-берсен? карашып к?леш?л?р, кайчагында кочаклашып алалар, я ид?нг? т?г?р?п хихылдашалар… Качышлы уены – и? якты, и? л?зз?тле уен.

– Кызлар! – дип с?р?нл?де ?нисе, барсы да ишетерлек итеп, – Йокларга ?зерл?н? башлагыз.

– ?н-ни-ии, – Н?фис?не? н?зек кен? тавыш бел?н шундый ?здереп ?йт?е Зифага кызык иде, – Бер ген? тапкыр уйныйбыз да, яме…

– Бер ген? тапкыр! – дип кабатлады ?нил?ре, – Самат, табын ?зер.

?тил?ре эшт?н кайткан гына иде ?ле, ул тагын кайдадыр ?ыена. Эше буенча шулай кир?к ик?н. Ашап ала да юлга кузгала. ?ле аны озатканчы тагын ?ч тапкыр качышлы уйнарга ?лгер?л?р. Н?фис? ишек я?агына капланып санарга тотынды:

– Бер, ике, ?ч…

Зифа алан-йолан каранып алды да шкаф эчен? кереп качты. ?айлап урнашкач, ачкыч тишегенн?н к?з?терг? тотынды. Моннан б?тен н?рс? ачык к?рен?: фатирга кер? торган ишек т?, ишек я?агына капланган Н?фис? д?… Биш кен? яшьлек булса да, башы эшли кызны? – апасыны? башын бутарга тырышып кычкыра:

– Апа, унга х?тле ген? саныйм. Качып ?лгерде?ме?

"?йе!" – дип ?аваплаганны к?т?. Бер?р с?з ?йтте?ме, тавышка кил?ч?к. Зифа ?залдына гына елмаеп куйды. Н?фис?не ярата ул, се?лесене? б?тен гам?ле, ?з-?зен тотышы кызык та, кадерле д? булып тоела. А?а караган саен к??елне ниндидер наз, ягымлылык бил?п ала. Р?х?т була.

Унга кад?р санап бетерде д?, бик эшлекле кыяф?т бел?н:

– Алдап булмады моны, – дип куйды. – Ярый… Эзли башлыйм!

Алан-йолан каранып алды да Н?фис? кухняга кереп китте. Апасыны? анда т?геллеген бел? инде ул, тик ?ти-?нисе яныннан урап чыгу, аларны? игътибарын татып калуны кызык к?р? бугай, эзл??не ул гел шулар яныннан башлый. Зифа се?лесене? кухняда н?рс? эшл?г?нен д? к?з алдына китер? ала х?тта. Башта ?тисе тир?ли ?йл?неп чыга:

– Сине? арты?а яшеренг?ндер ?ле ул, – дип мут елмайган була, ?тисен кочаклап ала, ?тисе аны к?т?реп ирк?ли д? ид?нг? куя, аннан со? Н?фис? ?нисе янына кит?… Шулай кухняны урап чыккач, ?зл?рене? йокы б?лм?сен? кереп шкафларны актара, диван артларын карый… Кайчагында авыз эченн?н ген? ниндидер к?й к?йли-к?йли, ашыкмыйча, х?тта вакытны юри сузып эзли. Жайсызрак урынга качса?, аяклары? оеп бет?. ? ул суза, апасыны? т?з?лмич? ?зе килеп чыкканын к?т?… Тик бу юлы Зифаны? урыны у?айлы иде, ?ст?вен? се?лесен к?з?теп тору м?мкинлеге д? бар.

К?тм?г?нд? ишект? кы?гырау шалтырады. Со? иде инде, мондый вакытта беркем д? килеп й?рми торган иде. ?тисе ?зе ген?, т??лекне? тел?с? кайсы вакытында кайтып керерг?, яки чыгып кит?рг? м?мкин. Аны? эше шундый. ? башкалар бу вакытта… Кы?гырау тавышы тагы кабатланды.

– Кем й?ри ик?н? – диг?н тавыш ишетелде кухнядан, – Бер??не д? к?тми идем.

– К?рше Зоя булырга тиеш, – диде ?нисе, – Зифага к?лм?кл?р алып кайттым, кич кертермен диг?н иде.

– Нинди к?лм?кл?р тагын? Аны? киеме юкмы ?лл??

– Т?ркияд?н.

?нисе кухнядан чыгып йозакны бора башлады. Фатирдан чыккач, тагын бер тимер ишек бар иде ?ле. Л?кин ?нисе фатир ишеген ачу бел?н аны кемдер ?й эчен? эт?рде. Уртачадан калкурак буйлы, атлетларча таза г??д?ле бу егетне Зифаны? беркайчан да к?рг?не юк иде. Ул бер кулы бел?н ?нисене? авызын каплаган, икенче кулына озын к?пш?ле пистолет тоткан. Мондый пистолетны Зифа к?рше малайларыны? кулында ?лл? нич? тапкыр к?рг?н иде инде. "Карале, ?лл? ?лк?нн?р д? атышлы уйный мик?н?" – диг?н уй ялтлап узды.

– Кем бар? – диг?н тавыш ишетелде кухнядан ??м ?тисе ?зе д? к?ренде, – Ник д?шмисе??

Егет шундук каршы атлады ??м пистолетын ?тисене? ма?гаена т?з?п атып ?иб?рде. ?тисене? ма?гаенда кызыл нокта п?йда булды, ? аны? артындагы стенага кан катыш сыекча ч?чр?де. ?тисе акырын гына ид?нг? сыгылып т?ште д? беркад?р тартышканнан со? тынып калды. ?нисе н?рс?дер кычкырырга тел?п ч?б?л?нде. Егет аны ычкындырды ??м икече мизгелд? башына пистолет т?б?де. Зифа к?зл?рен четерд?теп йомды. Берни к?рм?де, бары тик кабартылган шар шартлагандагы кебек шатырдау гына ишетелде. Зифа к?зл?рен ачты. Пистолет тоткан егет уйнап й?рг?н кеше кебек т?гел иде. Ул кыска кара ч?чле, кара кашлы, з??г?р к?зле. ??м бик ?итди. Тир?-якка каранып алды да йокы б?лм?сен? атлады.

– Син кем? – Н?фис?не? куркулы тавышы ишетелде, – Атышлы уйныйсыз мени?

?авап бир?че булмады. Шартлау тавышы ишетелде. Бераздан йокы б?лм?се ишегенн?н куе кан агып чыкты. Пистолет тоткан егет ашыкмыйча гына б?тен б?лм?л?рг? к?з салып, беркад?р ты?ланып торды. ??м Зифа яшеренг?н шкафка карады. Кызны? коты алынды, ул кычкырып ?иб?рм?с ?чен иренн?рен тешл?де, суламаска тырышты. Пистолетлы егет барсын да ?т?д?н-?т? к?р?дер кебек тоелды, ул ?ле д? Зифага туп-туры карап торган шикелле иде. Тик ул кыз янына килм?де. Иелеп ид?нд? ятканнарны? бел?кл?рен капшап чыкты да канга басмаска тырышып ишекк? атлады. Тышка чыккач, аны бикл?де бугай, йозак борган тавыш ишетелде.

Зифа тиз ген? шкафтан чыга алмады. Аны? бар д?ньясы курку бел?н тулган иде. К?з алдыннан пистолетлы егет китм?де. Ул чыкмагандыр, кайдадыр яшеренеп калгандыр сыман тоелды. Акырын гына шкаф ишеген ачып ?иб?рг?ч т? калтыранып утыруында булды – ид?н буйлап кызыл кел?м сыман ??елг?н кан тередер, кызны да ?зен? суырып алырдыр т?сле иде. ?ти-?нисене? катып калган й?зл?рен? д?, стенага ч?чр?г?н канлы ит кис?кл?рен? д? карамаска тырышты. Бу ?н т?гелдер, ?нд? мондый н?рс? була алмый. Бу бары тик куркыныч т?штер. Кычкырырга кир?к. Кычкырырга. Аны? тавышын ишетеп ?нисе килеп ?ит?р д? уятыр, назлап юатыр, шушы коточкыч к?ренешл?рд?н азат ит?р. Тик ул кычкыра алмады. Б?тен т?нен калтырау алды, тамагына т?ер тыгылды. Ул буыла башлады. Теге пистолетлы кеше беркая да китм?г?ндер, х?зер ул Зифаны? артыннан килеп бугазыннан алгандыр сыман иде. Кызны? б?тен т?не тартышты.

Кин?т кы?гырау шалтырады… Ишект?! Пистолетлы кеше кабат килдеме? Юк, бу ишек кы?гыравы т?гел… Бу телефон иде… ?й телефоны шалтырый. Тукта! Шалтырама!.. Бераздан ?й телефонына тагын ниндидер тавыш кушылды. К?р?зле телефон!.. ?йне я?гыратып шалтыраган ике телефон Зифаны чынбарлыкка тартып чыгарды. Ул к?зл?рен ачты. Ид?нг? к?з салды. Бернинди кан ди?гезе д?, м??гелекк? тынып калган ?ч кеше г??д?се д? юк иде. Стеналар да чиста. Зифа инде башка д?ньяда, башка чынбарлыкта. Ул ?иде яшьлек кызчык т?гел, ? утыздан узган ханым…

Зифа менд?рг? капланып ?ксеп елап ?иб?рде. ?ле ген? к?рг?не т?ш иде. Л?кин бу гади т?ш т?гел, ? кайчандыр булган чынбарлык иде, беркайчан да к?з алдыннан китмич?, ?лед?н-?ле т?ш булып х?теренд? кабатланып торган чынбарлык. ?иде яшьлек кызны тома ятим калдырып, тамуг газаплары аша узарга х?кем итк?н ачы мизгел. Мондый б?хетсезлекне ходай дошманы?а да к?рс?тм?сен. Дошманы?а… Юк, к?рс?тсен. Дошманы?а к?рс?тсен. Аны? дошманы Пистолет Тоткан Егет иде – кара ч?чле, кара кашлы, з??г?р к?зле… Ул ?ле д? Зифаны? к?з алдында ??м ул аны ме?н?р арасыннан таный алырлык д?р???д? иде. Тик ничек кен? эзл?м?сен, таба алмады. Башкача очратмады. Очратса, таныячак ??м и? аяусыз ?чк? дучар ит?ч?к иде.

Телефоннар ?аман шалтырый. Ник шулкад?р ныкышырга инде?!. Алмыйлар ик?н, дим?к, с?йл?шерг? тел?мил?р. Дим?к, кешед? сезне? кайгыгыз юк. Ник шуны да а?лый алмыйлар? Зифаны? уйларын ишетк?нд?й телефоннар бер-бер артлы тынып калды. ??м икенче мизгелг? шулай ук бер-бер артлы кабат шалтырарга керештел?р. Алмыйча чара юк иде.

– Алло!

– Зифа Саматовна! Та? бел?н борчыганга гафу итегез… Тик сезг? ашыгыч р?вешт? хастахан?д? булырга кир?к.

– Ашыгыч операция? Яхшы. Анализлар…

– Бар да ?зер. Сез ген? кир?к.

Зифа телефонын куйды да юыну б?лм?сен? ашыкты…

2

Юньле хатын-кыз яхшылап юынып, ашыкмый гына ч?чл?рен киптереп, биз?неп-т?з?неп, ким диг?нд?, ?зен? бер?р с?гать вакыт сарыф итеп кен? урамга чыга торгандыр. Тик Зифага андый б?хет сир?к эл?г?, со?гы вакытта аеруча – ирт?л?ре ашыгыч чакырулардан тора, ?зен затлы хатын-кыз итеп тоярга м?мкинлеге юк. Гом?м?н, хатын-кыз итеп тоярга… Ул – табип, кичег?не кичерми торган нейрохирургия ?лк?сенд? эшл??че белгеч. Монда син ?зе?не ф?кать белгеч итеп кен? тоя аласы?. Ашыгыч операциял?рд?н башы? чыкмый. Пациентны? язмышы сине? кулы?да була ??м эше? гел у?ышлардан гына тормый. Х?тта ?йб?т диг?н операциял?р д? пациентны тулысынча аякка бастырмый, бары тик ?лемн?н ген? аралап кала…

Юынып, ч?чл?рен тараган арада кофе кайнап чыкты. Зифа киен?-киен? ашык пошык бер чынаяк ч?мерде д? эшен? кузгалды. Х?тта кофе чынаягын чайкатып та тормады. Кемдер ?лем бел?н тарткалашып ятканда аны? ?енд?ге т?ртип т?, ничек киен?е, нинди кыяф?тт? булуы да м??им т?гел иде.

Подъездан й?гереп чыгып машинасына утырды да ашыкмаска тырышып кына йортлар арасыннан ?тте ??м зур урамдагы автомобилл?р агымына кереп кушылды. Ирт? иде ?ле, шу?а да юл беркад?р иркенр?к, бер?р с?гатьт?н урам нык кына тыгызланачак, "б?ке"л?р хасил булачак. И? ачысы – кемдер тегенд? ?лем бел?н алышканда, а?а ярд?м ит? алырдай кешене? "б?ке"д? утыруы. Андый х?лл?рг? д? калганы бар Зифаны?, "Ник безне? машиналарга сирена куярга р?хс?т итмил?р ик?н?!" – дип т? уйлаганы бар. ? ?лег? юл иркен. Ул ашыкты. Кайларда камера торуын чамалый, бернич? кат штрафка да эл?кк?ндер инде. ?лег? ансы м??им т?гел иде.

Беркемг? д? ?пк?л?п булмый. Зифа бу ??н?рне ?зе сайлады. Балалар йортыннан чыгып, ?заллы тормышка аяк басканда аны? алдында ике ген? юл бар сыман тоелды. Яки тикшер?че булып, теге ад?м актыгын, Пистолет Тоткан Егетне эзл?п табарга, яки ?ти-?нисе кебек авыр х?лг? калучыларны ?лем кочагыннан тартып алырга. Юрфакка кер? алмады, ул чакта бу бик популяр факультет иде. Миллион сумнарда ришв?т биреп кен? кереп була торган. ? медицина… Монда теш врачына гына кеше к?п, ? нейрохирургияга ?з белеме? бел?н д? кер? м?мкин. Зифа шуны сайлады.

Теге вакытта кыз калтыранып озак утырды. К?пме вакыт узганын х?терл?рлек х?лд? т?гел иде. Бары тик ?нисе сизелер сизелм?с х?р?к?тл?нг?н кебек булгач кына ?ушына килде. ?ле ген? к?з алдында булган вакыйгалар т?ш т?, саташу да т?гел, чынбарлык ик?н бит. Пистолет Тоткан Егет Зифаны? б?тен гаил?сен атып чыгып китк?н. ?терг?н. Х?зер аны? беркеме д? юк. Моны а?лаудан тормышны? б?тен нуры с?неп, д?нья салкын да кара?гы да канлы да бер кыяф?тк? керс? д? ул ничектер хисл?рен тыя алды. ??м х?лсез адымнар бел?н ишекк? атлады. Тагын ничектер тартышып куйган ?нисе аша атлап узганда сиск?ндеме, буыннары йомшардымы, ялгышрак басып таеп егылды. Б?тен киеме канга манчылды. Кыз курыкты да, кулларына сылашып шуып торган куе сыекчадан бераз чирканды да. Тиз ген? торып басарлык та т?гел иде – кан ?ле кибеп ?лгерм?г?н, куллары да, аяклары да таеп кит?. Ул д?ртаяклап ишек ягына о?гайлады. Тезл?неп ишек тоткасына ябышып аякларына басты…

М?йданчыкка чыккач, Пистолет Тоткан Егет юкмы дип бераз колак салып торды да тавыш-тын ишетелм?г?ч, к?ршел?рне? ишеген д?берд?терг? тотынды… ?з-?зен белештермич? д?берд?тте, ачы итеп ярсып кычкырды да бугай… Елады да… Ишект? к?рше Зоя апа к?ренг?нен бераз х?терли ?ле… Аннан со? н?рс? булганын белми…

Со?ыннан ?йттел?р аны. ?нисе ?ле ?лм?г?н булган. Вакытында больницага илтеп, ашыгыч операция ясаганда, б?лки, коткарып булыр иде, дидел?р. Тик Зифа "б?лки"не ишетм?де, ул ?лл? никад?р вакыт а?гыраеп утырганы ?чен ?зен гаепл?де. Шкафтан чыгарга куркып, калтыранып тормаса, ?нисе ис?н калыр иде кебек тоелды. Х?зер а?лый инде, ?нисене? ис?н калуы бик т? икеле булган. Х?тта гомере бетм?г?н очракта да ул бары тик биологик гомер ген? булып, со?гы к?нн?рен? кад?р "яшелч?" р?вешенд? узарга м?мкин. Х?зер бел?. ? теге вакытта ул бик нык газапланды. ??м нейрохирургияне сайлавына да, нигезд?, шул с?б?пче булды.

Эшен ??рвакыт намус бел?н башкарырга тырышты ул, пациентны тулы канлы тормышка кайтару ?чен кулыннан килг?нне? барсын да эшл?де. Операция ?ст?ленд? ятучыларны? барсы да кемне?дер ?нисе, ?тисе, се?лесе, улы, я кызы иде бит. Алар Зифа ?чен ?зене? гаил?се шикелле ?к газиз булып тоелды.

Туктаусыз р?вешт? белемен камилл?штерде, эшл?де, ?йр?нде ??м тиз арада коллегалары арасында да, пациентлар тарафыннан да х?рм?т ??м танылу яулады. Б?ген ул и? абруйлы белгечл?рне? берсе. И? катлаулы операциял?р ясауга с?л?тле булган санаулы белгечл?р ис?бенд?. Эше тынгысыз, ?лб?тт?, тик ул бик т? ?аваплы ??м кир?кле. Д?рес, еш кына стресслар да, депрессиял?р д? алып кил?. Тик нишлисе?… Аны? каравы, м??ге ?уелмас ?чен х?терен? се?еп калган канлы хатир?л?рне, ачы кайгыны оныттырып тора. ?лб?тт?, сабый к??еленд? тир?н яра булып уелган мизгелл?р б?тенл?й ?к онытылмый инде. Вакыт-вакыт б?генге шикелле т?ш булып к?з алдында я?ара, яраларны актара, тик ансына гына т?з?се?. Т?з?се? инде… Б?т?н чара? юк…

– Шайтан алгыры! – Юл буенда кайдандыр п?йда булган юл х?весезлеге хезм?тк?рен к?реп с?генеп куйды, – Туктатма, зин?ар!..

Тик т?ртип сакчысы аны ишетм?де. Туктарга кушып таягын болгады да Зифа машинасын читк? алгач, ашыкмыйча гына кил? башлады. Юк, бер?р т?ртибе бардыр инде аны?, тик Зифа юл х?вефсезлеге хезм?тк?рл?рене? м??ге яш?рг? килг?н затлар шикелле атлавын беркайчан да а?лый алмады. Бу вакыт эченд? ул кеше т?ненд?ге ?лл? нинди катламнарга ?теп кер? ала, ? болар… Хатын т?зм?де, документларын тотып ?зе а?а каршы атлады:

– Доктор, нейрохирург, – диде ул эчке ышаныч бел?н ныгытылган катгый тавыштан, – Операцияг? ашыгам.

– Шуннан н?рс?? – т?ртип сакчысыны? анда гаме юк иде, – Юл кагыйд?л?рен ??ркем ?т?рг? тиеш.

– А?лыйм, тик пациент бик важный кеше. Со?ласам, погоннарны гына т?гел, ыштаннарны да салдырачаклар. Икебезнекен д?.

Т?ртип сакчысы а?а шикле караш ташлап, документына к?з салды да:

– Яхшы, – дип кит?рг? ымлады.

– Р?хм?т!

Бу ихлас к??елд?н иде. Кайчагында а?ламый торганнары да очрый. Б?тен документлары?ны, машинадагы ?йберл?ре?не эн?сенн?н ?ебен? кад?р тикшереп чыгалар. Ашыкканы?ны белс?л?р д? юри вакытны сузалар. Билгеле инде ни ?чен шулай кыланулары. Ришв?т ?мет ит?л?рдер. Тик доктор бик вакланып тормый, танышларыны? бер?рсен? шалтырата. Кайчагында эскорт ясап илтеп куялар. Тоткарланган вакытны беркад?р тутырасы? шулай. Сиреналар бел?н милиция машинасы озаткач, беркем тоткарламый.

Хастахан? алдында машиналар к?п т?гел иде. Зифа к?т?рм?г? тер?леп диярлек туктады да машинасын юл у?аена бикл?п й?гр?-атлый ишекк? юн?лде. Вахтер аны к?р?г? ?к баш кагып ис?нл?ште д? аратаны ачып куйды. Лифт т?бенд? травматология б?легене? ш?фкать туташы к?теп тора иде.

– Х?ерле ирт?, Зифа Саматовна! – ул кулындагы к?газьл?рне сузды, – Мен? рентген н?ти??л?ре. Анализлар ?ст?легезд?. Пациентны? ш?хесе билгесез, йортлар арасында ?ушсыз яткан, "ашыгыч ярд?м" китерде. Киемн?рен? караганда, бомж т?гел, спиртлы эчемлек, наркотик кулланмаган. Физик яктан ныклы булган. Баш с?яге травмасы, миен? зыян килг?н.

3

Б?лм? ишеге ачык иде. Зифа Саматовна керг?н у?айга чишенеп, ?ске киемен урындыкка ташлады да ?з урынына утырды. Компьютер кабызылган. Кир?кле программалар ачылган. ?ст?лд? – тикшерен? н?ти??л?рен к?рс?тк?н к?газьл?р ?еме. Коллегаларына тел тидерм?ле т?гел, кыска вакыт эченд? барсын да ?ирен? ?иткереп куйганнар. Бик ашыгыч булса да анализ ??м тикшер? н?ти??л?рен ?ентекл?бр?к ?йр?нерг? кир?к иде. ? ашыкканда игътибарлы булу ?и?ел т?гел. Зифа Саматовна тир?н сулыш алды, фикерл?рен бер ноктага тупларга, уйларын ч?чм?ск? тырышты.

М?мкин кад?р тизр?к, игътибарлырак булырга тырышып кир?кле моментларны к??елен? беркетте. ?зе онытмас ?ченме, коллегаларыны? да х?теренд? калсын дипме аларны кычкырып ?йтеп барды:

– Й?р?к ??м сулыш алу эшч?нлеге т?ртипт? т?гел. Борыныннан туктаусыз р?вешт? кан катыш сыекча кил?. Ликворея.

Баш миен тукландыруга ??м матд?л?р алышынуына ярд?м ит?че цереброспиналь сыекча бу. С?лам?т кешенеке баш мие с?яге бел?н ми тышчалары арасында була, ? с?як сынган, яки баш мие тышчалары зарарланган очракта борыннан, колактан, яки ??р?х?т урыныннан тышка агып чыга.

– Аяк-куллары х?р?к?тсез ??м берн?рс? д? сизми. Баш миенд? гематомалар хасил булган. ?лед?н ?ле ?епселл?р тартышуы к?з?тел?. Организмны? башка м??им ?лешл?рен? зарар килм?г?н, невралгик тайпылышлар… ?мм… ?ушсыз ??м х?р?к?тсез ята, ?мма тышкы ярсыткыч факторларны сиз? с?л?тен югалтмаган. Сопороз х?ленд?, дим?к. Озакка сузылса комага кит? куркынычы да бар. Ашыгырга кир?к.

Зифа Саматова шул р?вешле к?газьл?рне аралап чыкканнан со? компьютер экранына т?б?лде.

– МРТ н?ти??л?ре… – дип ?залдына с?йл?нде ул, экрандагы сур?тне беркад?р зурайта т?шеп, – ?мм… Зарарлану урыны бик зур т?гел… ?мма… Кан сауган… Кан сауган, шайтан алгыры… Рентгенографи-ия… Сынган… чатнаган… Эхоэнцефалография н?ти??л?ре начар т?гел, баш миене? структурасы ?зг?рм?г?н…

К?чле б?рел? н?ти??сенд? барлыкка килг?н баш мие имг?н?. Авыр д?р???д?. Кин?т б?лм?не докторны? бойрыгы я?гыратты:

– Операцияга ?зерл?негез.

А?а шул мизгелд? ?к ?авап бирдел?р:

– ?зер.

Ак халатлылар ашыгып чыгып китте. Зифа Саматовна алдындагы к?газьл?рне тагын бер кат барлап чыкты да урыныннан кузгалды.

Гади ген? итеп "трепанация" дип й?рт?л?р аны. Мондый операцияне баш мие шешк?нд?, медикаментлар бел?н туктата алмаслык булып кан сауганда, яки с?якл?р яньчелеп баш миен кысканда ясыйлар. Баш с?яге эченд?ге басымны кимет? ми куыкларын кан бел?н т?эмин ит?не ??м к?зн?кл?р эшч?нлеген яхшырта… Диагноз т?г?л билгеле булмаса, чиг? ?лешенн?н кер?л?р, у?агайларны? – у? як чиг?сенн?н, сулагайларны? – сул ягыннан. Бу юлы диагноз т?г?л иде. Н?къ мен? имг?нг?н урыннан кис?рг? туры кил?ч?к.

Кичен йортлар арасында нишл?п й?рг?н диген син аны?!. Яшь егет булса, кызлар янына килг?ндер, дияр иде?. ? бу, иллег? ?итеп барган ир. Х?ер, нишл?п й?рм?с кеше. Б?лки, ул шул тир?д? яшидер? Юк, алай булса узгынчылар таныр иде. С?ярк?се булдымы ик?н?… ?лл? дусты шул яктанмы?.. Эш бел?н килеп чыгарга да м?мкин инде… С?б?пл?р миллион. Явыз ниятлел?рг? юлыгу м?мкинлеге – ??р адымда. Акча, яки т?м?ке сорап б?йл?нм?г?нн?р инде мо?а. Каршылык к?рс?тер иде… Карышмаган очракта да т?ненд? вак-вак к??г?л?кл?р булыр иде. Юк, моны бер сугудан аударганнар. Б?лки, алдан к?з?теп, сагалап килг?нн?рдер д? аулаграк урында… Кес?сенд? бер н?рс? д? табылмаган… Акчасы да, документлары да. ?е?н?н чыгарга да куркып утырырсы?… Х?ер, ?е?? д? килеп…

Зифа бу уйларны куып ?иб?рерг? ашыкты. Операция алдыннан андый н?рс?л?рне х?терл?п, хиск? бирелерг? ярамый. Монда салкын акыл, т?г?ллек ??м ?итезлек кир?к.

Гад?тт?, операция б?лм?сен? кер? бел?н ул ?зен кеше итеп т?гел, ? н?рс?недер т?з?т? ?чен махсус тудырылган зат сыманрак тоя иде. Операция киемн?рен кия, алъяпкыч б?йли. Бармак очларыннан терс?кл?рен? кад?р чистарткыч сыекча бел?н кулларын юа, медицина салфеткасы бел?н с?ртеп антисептик бел?н эшк?рт?. Кулларын алга сузуга, ш?фкать туташы махсус халат кидерт?, докторны? авыз-борынын каплап борынчык б?йл?т?, перчаткаларын киярг? ?айлап куя. Бу стериль чисталык ?чен эшл?нс? д? ?зе?не башка ?лч?мд?ге кебек тоярга м??б?р ит?. ?зен? к?р? бер ритуал сыман тоела. ??м доктор авыру янына кил?. Аны инде башын селкенм?слек аппаратка салып, кис? урынын чистартып, кырып, махсус сыекча бел?н эшк?ртеп ?зерл?п куйган булалар. Кис?р алдыннан тагын бер кат эшк?рт?л?р. ??м доктор скальпельг? ?рел?…

Зифа пациентны? й?зен? карамаска тырыша иде. Шулай итс??, ?айлырак шикелле тоела. Сине? алда ?зе? шикелле ?к тере кеше т?гел, ? т?з?терг? кир?кле аппаратура торган сыман. Кис?се ?ирен кис?се?, ялгыйсы урынын ялгыйсы?, тег?се?… Барсы да механик гам?л кебек. ? алды?да ниндидер ш?хес, ад?м баласы дип уйлау – хиск? бирелдер?, ? бу эш ?чен хис т?гел, салкын акыл м??имр?к. Зифа шулай гад?тл?нг?н иде.

Тик бу юлы ни ?чендер пациентка к?з саласы итте. Ничектер ?зенн?н-?зе шулай килеп чыкты. ?лб?тт?, Зифа Саматовна т??риб?ле доктор, пациентны? й?зен к?р? ген? ?лл?ни зыян китер? алмас, ул ?з-?зен кулга алуны? ?аен табар иде. Л?кин… Бу юлы… Пациентны к?р? бел?н ул катып калды. Й?зе ?зг?рде. Иренн?ре к?г?рг?нд?й булды. Операция ?ст?ленд?ге кеше а?а таныш иде. Мизгелне? бер ?лешенд? ул ?зене? бала чагына… Балачак дип аталган тылсымлы д?ньяны? с?нг?н мизгелен? кайтып килг?нд?й булды. ??м к?з алдында Пистолет Тоткан Егет п?йда булды…

Онытмады аны Зифа. Оныта алмады. Беркад?р ?сеп, аны-моны а?лар х?лг? килг?ч, балалар йортындагы ахир?тенн?н шул егетне? сур?тен ясатты. Фоторобот. Бераздан компьютерлар популярлашып китте. Анда фотосур?тт?ге кешел?рне? нич? елдан со? нинди кыяф?тт? булачагын билгел??че программалар барлыкка килде. Ахир?тл?ре бер-берсене? кырык, илле, ?итмеш яшьлек чакларын к?заллап кызык табалар иде. Зифа Пистолет Тоткан Егетне? сур?тен д? шулай ?зг?ртте. Т?п-т?г?л т?гелдер инде ул, б?лки, ?мма кешене? егерме яшьт?ге чалымнары иллед? д? саклана кебек тоелды. ??м ул сакланган да… Операция ?ст?ленд?ге кеше моннан егерме биш ел элек аны? гаил?сен атып ?тер?че Питотлет Тоткан Егет иде.

– Юк… – дип пышылдады Зифа Саматовна, – Юк… Мин тотынмыйм… Мин операция ясый алмыйм…

??м ишекк? атлады. Бер мизгелг? тынып калган врачлар беравыздан а?а энд?ште:

– Зифа Саматовна!

Ш?фкать туташы шундук янына килеп терс?генн?н алды.

– Зифа Саматовна, утырып торыгыз. Тынычланыгыз.

Ул утырды. Шундук су бирдел?р. Эчте.

Л?кин к??елд?ге яраларны бер стакан су бел?н ген? юып бетерерлек т?гел иде.

– Зифа Саматовна, сезд?н башка белгечл?р юк, – диде кемдер. ??м ул кайсы врачны? ялга кит?ен, кайсыны? авырып ятуын санап чыкты. Чынлап та Зифадан башка белгеч юк ??м операция ?ст?ленд?ге б?нд?не? гомере аны? ихтыярында иде.

"Ярд?м итмим, ?лсен! – дип уйлады хатын, – Ятсын шулай тере м?ет булып. Авыртуны баса торган дарулар да бир?се калмаган а?а. Интексен, сызлансын, ник туганына ?кенерлек булсын!"

– Зифа Саматовна! – монсы б?лек м?дирене? тавышы иде, – ?тенеп сорыйм… Зин?ар ?чен! Со?гы вакытта болай да безд? кешел?р к?п ?л? бит…

Кешел?р ?л?… Бу статситика. ? чынбарлык б?т?н. ? бу… Бу – кеше т?гел. Бу б?нд? ?л?рг? тиеш. Зифа кайчандыр аны эзл?п табып ??залап ?терерг? ант итк?н иде. Эзл?де, таба алмады. ??м мен? ул б?нд? операция ?ст?ленд? ята.

– Зифа Саматовна… Зин?ар ?чен!… ?л?ч?к бит бу… ?л?ч?к бит…

Тагын б?лек м?дире… Кем?!. Я, ходай!.. ?лл? акылыннан шаша инде. Б?лек м?дире ул ?зе, л?баса. Пистолет тоткан егет монда Зифаны акылдан яздырыр, яки ?терер ?чен килеп ятмагандыр бит… Ярд?м бир, ходай! Д?рес юлны к?рс?т…

4

"?лсен… Аны? яш?рг? хакы юк!.." – таулар арасында я?гырап, бер кыядан икенчесен? сугылган авазлар шикелле ?леге уй Зифаны? б?тен булмышын актарды. Шушы дулкын т?нене? б?тен к?з?н?кл?рен ватып тышка атылса, бар д?ньяны? астын-?ск? китерер шикелле иде. Тик бер мизгелг? барсы да катып калды… Ниндидер я?а к?ч, д??ш?тле я?а булкын п?йда булды. Х?тта дулкын да т?гел, ? тормышны? б?тен агымнарын туктатып, аларны кире борырга с?л?тле тылсым. Шушы тылсым б?тен уй-кичерешл?рне? асылын ?зг?ртте, д?ньяны башка кыяф?тк? кертте… "?г?р… – дип уйлады Зифа шул к?ч т?эсирен? бирелеп, – ?г?р бу кеше Писатолет Тоткан Егет булмаса? ?г?р мин хаталансам?"

Ул я?адан пациент ягына к?з салды. Авыруны кысалардан азат итеп кабат ?айлап яткырганнар. Й?зе к?ренм?де. ?мма ??рбер секунд шешл?рне? зураюына, чирне? тир?н?юен? алып бара, дим?к, кеше гомерен куркыныч астына куя. ?ст?лд? ятучыны? Пистолет Тоткан Егетме-т?гелме ик?нен ачыкларга вакыт булачак ?ле. И? яхшы диг?нд? д? ул бернич? айсыз аякка басмаячак. ? ?лег? – тоткарлануны? ??р мизгеле ?лемг? илт? иде.

– Башлыйбыз!

К?тм?г?нд? б?лм?не я?гыраткан тавыштан Зифа сиск?неп китте. ??м аны? ?з тавышы ик?нен а?лагач, елмайгандай итте. Торып басты.

– Су!

А?а бер стакан су тоттырдылар. Зифа аны йотлыгып эчте д? раковина янына килеп кулларын юарга кереште. Куллары ?и?елч? калтырана иде. "?г?р ул булмаса?.. – диг?н уй бераздан б?тенл?й башка кыяф?тк? керде, – Барсы да со?ыннан. ? ?лег?… ?лег? аны? й?зе д?, кыяф?те д?, ш?хесе д? юк. Ул – пациент. Кем булуына карамастан, ул ярд?мг? мохта? ??м син а?а ярд?м ит?ч?ксе?. Син – табип."

Кулларын антисептик бел?н эшк?ртк?нд? со?гы уе к??еленд? ныгынып ?лгерг?н иде инде. Операция киемн?рен киг?нд? ?зен д? ?тк?нн?ре ??м кил?ч?ге булган ш?хес итеп т?гел, ? бары тик ?леге мизгел ?чен ген? яратылган серле бер зат итеп тойды. Перчаткаларын киде, бармакларын аерып кулларын алга сузып торды. Бармакларында бернинди калтырану, к??еленд? бер авыр хис юк – ул эшк? ?зер иде.

Зифа ?ыенган арада анестизиолог укол ясады, ярд?мчел?ре пациентны? башын калкытып, махсус ?айланмага урнаштырдылар, пычак тияч?к урыннарны спирт бел?н эшк?рттел?р. Зифа Саматовна хезм?тт?шл?рен? к?з й?гертеп алды да: "Аллага тапшырдык!" – дип, сур?т т?шер?че р?ссам ?итезлеге бел?н сызып ?иб?рде. Скальпель артыннан калган дуга р?вешенд?ге эзл?рд?н кан саркыды…

Катлаулылардан ис?пл?нс? д? мондый операциял?рне инде к?пт?н ясыйлар. Бер караса?, ?лл? н?рс?се юк та кебек. Баш тиресен дага р?вешенд? кисеп, йомшак тукымаларны араларга да с?якл?рне ачарга кир?к. Эчт?ге шеш т??г?ленд?ге с?якл?рне зарарланган урынга тиеп тормаслык итеп тиш?рг?, зурайтырга. Шулай итк?ч, мине? зарарланган ?лешен? басым азая, кан ?йл?неше ??м баш миен кир?кле матд?л?р бел?н т?эмин ит? ?и?ел?я т?ш?. Операцияне? т?п м?гън?се шул.

?йтерг? ?и?ел булса да бу бик зур игътибар, т?г?ллек тал?п ит?. Ч?нки кешене? баш миенд? кан й?ррт?че ?епселл?р бик к?п, аларны зарарламаска кир?к. Кайберл?рен кис?рг? туры килг?н очракта, канны туктату ?чен гад?ти хирургия ысуллары файдасыз, алар ?ст?м? авыруларга китерерг? м?мкин. Махсус кыскычлар куллану да ??рвакыт к?телг?н н?ти??не бирми, аеруча, ?леге шикелле с?якл?р чатнаган урыннар булганда. К?п вакытта ассиссент ??м башка ярд?мчел?р киселеш урынындагы т?н тиресен нык итеп учлары бел?н этеп торалар. Хирург кисеп ?иб?рг?ч, ассисент тирене аерып канны ??м новокаин эретм?се калдыкларын суыртып ала. Шуннан тирене кайтарып, аны 2-3 сантиметр калынлыгындагы марля бел?н беркетеп куялар. Бу кан агышын туктатып тора, тулысынча тукламаган очракта ??р?х?т читл?ренд?ге кан тамырларын махсус кыскычлар, клипсалар бел?н эл?ктер?л?р. Тире астындагы йомшак тукымаларны да шул р?вешлер?к читк? алгач, с?якл?р к?рен?. С?якне каплап торган мускулларны "элеватор" диг?н ?айланма бел?н к?т?ртеп читк?р?к чыгаралар… Б?тен максаты баш эченд?ге басымны азайту гына булса, с?якне тиешле зурлыкта тишеп кен? куюу да ярд?м ит?. Баш миен? кагылу кир?к булганда, с?якне кисеп, ми катламына ?т?л?р, с?як ч?рд?кл?нг?н очракта – бернинди вак-т?якл?ре калмаслык итеп чистарталар да ялгану ?чен ?айлыйлар, яки имплантант куялар.

?лег? т?п максат пациентны? баш миен кан бел?н т?эмин ит?не яхшырту ??м мид?ге шешл?рне? зураюын кимет? иде. Ул Зифа Саматовна д?р???сенд?ге белгечл?р ?чен бик катлаулы саналмый ??м вакытында эшл?нг?н очракта яхшы н?ти??л?рг? китер?. ?мма пациент йортлар арасында шактый яткан, монда килг?ч т? тикшер?л?р ?тк?р? ?чен беркад?р вакыт китк?н, ?ст?вен? Зифа ?зе д? хисл?р шаукымына бирелеп бернич? минутны урлады. Шу?а к?р?, эш бераз катлаулашкан иде. Баш с?ягенд? басым к?чле булгач, андагы шешл?р зурая, кысыла ??м кан й?реше аз булу с?б?пле ми к?зн?кл?ре эшч?нлеге тукталып тора. Бу ис? организмны? башка ?гъзаларына да к?ч китер?, аяк кулларны х?р?к?тсез, т?н тиресен сиз? с?л?тенн?н м?хр?м ит?. Б?хетк? каршы, пациентны? организмы ярыйсы ук к?чле, чыныккан, физик м?мкинлекл?ре югары д?р???д?. Югыйс?, инсульт, инфаркт, паралич кебек авыруларга да ?ирлек ?зер иде. Шулай да шактый гына маташырга туры килде. М?мкин булганны? барсын да эшл?де Зифа Саматовна, зарарланган урыннарны?, гематомаларны? эресенн?н вагына кад?р эшк?ртте, аларны? таралуы ?чен шартлар тудырды. Операция у?ышлы ?тте дип тулы ышаныч бел?н ?йтерг? м?мкин иде.

Тик Зифа Саматовнаны? беркайчан да болай дип ?йтк?не юк. Уйлаганы да. У?ышлы операция ?чен с?ен? сыманрак бер тойгы була, ?лб?тт?. Тик ул озакка бармый, шундук шик-ш??б?л?р бел?н алышына. Бер н?рс?не д? онытмадыммы? Авыруны? гомум хал?тен тулысынча к?з алдына китер? алдыммы? ??м ?зене? эшен тагын бер кат эн? к?зенн?н ?тк?реп чыгарга м??б?р була. Гомум?н, бу б?лект?ге авыруларны? к?бесе операцияд?н со? ук аякка басып, табипка куаныч ?сти торган чирл?р бел?н ятмый. Кайберл?ре хирург кулы тиг?нн?н со? ким диг?нд? бернич? к?н ?тк?ч кен? ?ушына кил?, кайберл?ре айлар буена коматоз х?ленд? ятарга м?мкин. И? у?ышлы диг?нн?рене? д? тормышка кайтуы, аякка басуы ?чен айлар, х?тта еллар тал?п ител?. Шулай булгач: "Мин бу кешег? гомер б?л?к иттем!" – дип к?кр?к кага алмыйсы?. ?лб?тт?, ?лемн?н алып калуы? д?рес, ?г?р син ярд?м итм?с??, бу кеше к?пт?н инде г?р иясе булыр иде. ? мен? гомер б?л?к ит? икеле. Гомер бирде?ме син а?а, ?лл? ?лемен беразга кичектерде?ме? ? бит еллар буена урын ?стенд? ятканнан со? ?леп кит?чел?р д? бар. Мен? шуннан со? ?йтеп кара: пациентларга файда китер?чеме син, ?лл? газапларын озайтучы гынамы…

Мондый тойгылар ??р операцияд?н со? диярлек барлыкка кил?. Бер караса?, ?йр?нерг?, к?негерг? д? вакыт кебек. Тик к?негеп булмый. Кайчагында ?зе?не кешене? газапларын озайтучы садист кебек хис ит?се?. ? мондый мизгелл?р к?б?еп китс?, стресслар тир?н?я, к??ел яралары актарыла… М?гън?сез эш бел?н ш?гыльл?н?че кебек к?рен? башлыйсы?. Кайчагында ?кенеп т? куясы?, ник бу ??н?рне сайладым ик?н, дисе?. Ник бу ??н?рне сайладым ик?н?..

Зифа Саматовна ?зене? ни ?чен шушы ??н?рне сайлавын яхшы бел? иде. ??м бу хакта иск? т?шер? аны ??рвакыт сабый чагыны? бер мизгелен? алып кит?. Прихожий ид?ненд?ге кан ди?гезенд? яткан ?ти-?нисе… Пистолет Тоткан Егет…

Операция т?мамланып, пациентны реанимация б?лм?сен? алып кит?р алдыннан Зифа Саматовна аны? й?зен? тагын бер кат озак кына карап торды. ??м иренн?рен кысып баш кагып куйды. Шул.

– Танышыгызмы ?лл?? – дип сорады ш?фкать туташы, аны? киемн?рен салдырырга ярд?м итеп, – Аякка басачак, ныклы кешег? охшаган.

Зифа а?а н?фр?т тулы к?зл?рен т?б?де. Тик берни д? д?шм?де. Х?ле юк иде.

– Гафу итегез, – дип акланды ш?фкать туташы.

Тик Зифа Саматовна аны ишетм?де. "Мин ?ле ген? ?земне ятим итк?н кешене ?лемн?н алып калдым, – дип уйлады ул, – ?лемн?н сакладым. ??м мин аны? калган гомерен тамугка ?йл?ндер? алам…"

5

Т?шке аштан чыгу бел?н пациент янына керде. Йоклый ?ле, д?ньялыкта эше юк. А?ына килг?нче ике-?ч т??лек ?т?р. Сулышы тигезл?нг?н, дим?к, баш миен? кан кил? башлаган. Мускулларыны? ирексезд?н тартышып-тартышып алуы да сизелми. Бер х?р?к?тсез ята.

Ш?фкать туташыны? читк?р?к кит?енн?н файдаланып, Зифа кислород битлеген алып торды да аны? й?зен фотога т?шерде. Сулып, агарыныбрак калса да пациентны? й?зенд? таныш чалымнар к?зг? б?релеп тора. Бу б?нд?не? Пистолет Тоткан Егет ик?нен? тамчы да шикл?нм?де. Шулай да ныклы д?лилл?р табарга кир?к иде. Со?ыннан, эш узгач, ялгышуы?ны а?лап газапланырлык булмасын.

Б?лм?сен? атлаганда таныш компьютерчыны? телефонын ?ыйды. Трубканы шундук алдылар.

– Альберт, си?а йомыш бар, – диде ул саулык та сорашып тормастан, – Х?зер бернич? фото ?иб?р?м. Шуларны? бер ?к кешеме т?гелме ик?нен ачыкларга кир?к. Син бит ниндидер анализлар н?ти??сенд? моны эшл?п була диг?н иде?. Буламы? Яхшы. ?иб?р?м, алайса.

Зифа елмайгандай итте. Уйлап караса?, ??н?ре ул кад?р ?к начар т?гел аны?. Д?нья булгач, т?рле кешел?р б?лаг? юлыга бит инде. Чир-чордан беркем д? азат т?гел. Зифа шуларга ярд?м к?рс?т?, гариплект?н, кайчагында ?лемн?н д? аралап кала. ??м к?пл?ре аны? ?зене? д? кадерен бел?л?р. Кайчан гына м?р???гать итс? д? ярд?мг? ашкынып торалар. Нинди ген? ?лк?д? йомышы т?шс? д? гозерен ?т?рлек кешел?ре бар.

Ишек т?бенд? полиция тикшер?чесе к?теп тора иде. Ул та? алдыннан килеп, медицина тикшер?л?рене? н?ти??сен алып китк?н инде. Операцияд?н чыккач х?б?р иттел?р моны Зифага, т?шт?н со? тагын кил?ч?ген ?йтк?н. Тик доктор моны шулай тиз булыр дип уйламаган иде.

– Зифа Саматовна, пациентыгыз бел?н с?йл?ш? м?мкинлеге юкмы ?ле? – диде ул ис?нлек-саулык сорашкач ??м врачны? баш чайкавын к?реп д?вам итте, – Янына килг?н, х?лен белешк?н кешел?р булмадымы?

– Юк, беркем д?.

– Бернинди я?алыгыгыз да юк, дим?к? – тикшер?че к?рсенг?нд?й итте.

– Я?алык? – Зифа Саматовна и?н?рен сикертеп куйды, – Сул яктан арттан ки? ??м каты н?рс? бел?н сукканнар. Баш с?яге бер урыннан сынган, бернич? ?ирд?н чатнаган. Миене? кан сауган ?лешл?ре к?п. Боларны сез ирт?нге тикшер? н?ти??л?ре буенча бел?сездер инде. ? я?алык булырлыгы…

Юк, моны ?лег? ?йтерг? ярамый иде бугай. Беркад?р икел?неп торды да д?вам итте:

– Мин ?лег? операция н?ти??л?рене? ничек булып бет?ч?ген д? т?г?л ген? ?йт? алмыйм. Ул аякка басарга да, "яшелч?" булып калырга да м?мкин. ? сез я?алык сорыйсыз…

– Яхшы, Зифа Саматовна, мин со?рак тагын кагылырмын ?ле сезг?.

Б?лм?сен? кереп Альбертка фотолар ?иб?рде. К?рер к?зг? Пситотлет Тоткан Егетне? егерме биш елдан со? ничек булырга тиешлеген чагылдырган р?сем бел?н пациентны? фотосы арасында аерма юк иде. Уртак чалымнар, иренн?р, кашлар, борын, х?тта колакларыны? р?веше д? бер т?рле. Ике р?семд? д? бер ?к кеше ик?нен ?ич шикл?нмич? ?йтеп була.

Фотоларны чагыштырып утырганда Зифаны? башына кин?т кызык фикер килде. Гади ген? ул. Ник бу хакта элек уйламавына ул аптырап та куйды х?тта. ??рн?рс?не? ?з вакыты, диюл?ре шулдыр инде. Югыйс?, бик баш ватып этл?нерлек т? н?рс? т?гел. Зифа Саматовнаны? танышлары к?п, х?тта д??л?т иминлек хезм?тенд? д? барлар. Мен? шуларны? берсен? м?р???гать ит?рг? кир?к булган. Аларда ??рт?рле базалар бар, тел?с? кайсы кеше турында м?гълум?т таба алалар дил?р бит. Ник ?ле Пистолет Тоткан Егетне шулар аша эзл?теп карамаска?

??м ул телефон номерын ?ыйды.

– ?о, Зифа Саматовна, сезне д? ишетер к?нн?р бар ик?н. Х?лл?регез ничек?

– Яхшы, Артур Илдарович. Тавышыгызга караганда ?зегез д? с?бханалла к?рен?сез.

– Сезне? тавышны ишетк?ч, шулай булды, Зифа Саматовна. Ни р?х?тлекл?рд? яш?п ятасыз…

Артур Илдаровичны? ФСБ офицеры ик?нен ишетк?ч, Зифа беркад?р аптыраган да иде. Шундый ачык й?зле, ??рвакыт к?т?ренке к?ефле, шаян кеше ничек инде шундый урында эшл?сен? Алар ничектер ?итди, аз с?зле, кырыс булырга тиештер кебек тоела. ? бу… Тик со?ыннан аны? робот кебек чакларын да к?рерг? туры килг?л?де. Кеше бер ген? кыяф?тт? булмый шул. ? б?ген к?ефе ш?п иде.

– Артур Илдарович, сезг? йомышым бар…

Зифа гозерен с?йл?п бирде. Артур Илдарович б?лдермич? ты?лады, аннан со? да беркад?р с?зсез торды. ??м к?телм?г?н ?итдилек бел?н ?йтеп куйды:

– Яхшы, Зифа Саматовна. Кулдан килг?нне эшл?рбез. Фотор?семн?рне ватсаптан шушы номерга ташлагыз.

– Р?хм?т, Артур Илдарович.

Трубканы куйгач, фотоларны ?иб?рде д? к?газь эшл?рен? чумды. Хисл?р ничек кен? котырмасын, эшл?рне карарга кир?к иде. ? алар к?п. И? ?з?кк? ?тк?не – к?газьл?р бел?н м?ш кил?. Х?зерге тал?пл?р буенча врач, кайсы ?лк?д? ген? эшл?м?сен, ?зене? ??р адымын терк?п барырга, ис?п-хисап бирерг? тиеш. Бу б?лки, кемг?дер ни ?чендер кир?ктер д? инде, юкка гына уйлап чыгармаганнардыр. Л?кин ул бик к?п вакытны ала ??м табипны? игътибарын т?п эшенн?н читк? юн?лт?. Мен? Зифа Саматовна да б?лек м?дире буларак кул астындагы хезм?тк?рл?рне? эшч?нлеге терк?лг?н язмаларны ?йр?нерг?, шулар нигезенд? ?зе д? хисап бирерг? м??б?р.

?ле б?лект?ге корылмаларны тикшер?, ватыкларын т?з?т?, яки я?ага алыштыру, д?валау ?сбаплары, дарулар бел?н т?эмин ит?, б?лм?л?рне т?зекл?ндер? кебек чутлап бетергесез эшл?ре д? бар. Моны? ?стен? с?гать саен диярлек килеп торучы авырулар. Аларны? к?бесе авыр х?лд? булып, ашыгыч операция тал?п ит?. ? кадрлар ?итми, медицина уку йортлары елына ме??рл?г?н белгеч ?зерл?с? д? чын м?гън?сенд? табип булырдайлары бармак бел?н ген? санарлык. Табип булу ?чен д? талант кир?к. Диплом гына ?итми, белем, эшл?? ??м камилл?ш? тел?ге, ?з-?зе?не аямау кир?к.

? б?генге заман кешел?рне ?авадан акча ясарга ?йр?т?, чынлап та кир?кле, файдалы ??н?рл?рне? б?ясе т?б?н. Шул в?згыятьт? формалашкан буын врач булырга бик атлыгып тормый, ?и?ел акча китерерд?й ??н?р эзли. Х?тта бик с?л?тле, кил?ч?кт? медицина йолдызы булыр дип ?метл?ндерг?н яшь хирургларны? да бернич?се медицинаны ташлап, базарга эшк? урнашты. Берсе б?тенл?й ит чабучы булды. Бер с?з д? ?йт?лмисе?, анатомияне яхшы бел?, кулы туры. Андый югары белемле ит чабучыларны? б?ясе югарыдыр инде.

К?газь эшл?рен бетерг?ч, кир?кле корылмалар исемлеген тотып баш врачка керде.

– Сез ген? т?гел бит, Зифа Саматовна, – диде баш врач, – Бу исемлект?ге б?тен ?йберне д? берьюлы ала алмабыз. И? кичектергесезл?рен билгел?гез, ? калганнары со?рак…

Зифа Саматовна озын исемлекне? ?чт?н берен? плюс куеп чыкты. Моны к?рг?ч, баш врачны? й?зе яктырып китте:

– Яхшы, кайтартырбыз.

– Р?хм?т!

Зифа Саматовна инде беренче ел гына эшл?ми, баш врач бел?н с?йл?ш? серл?рен яхшы бел?. Шу?а ул исемлекк? б?генн?н ?к кир?к булмаган корылмаларны да к?п итеп ?ст?г?н иде. С?йл?ш?л?р н?ти??сенд?, аларын сызып ташладылар, ? и? кир?клел?ре калды. Мен? шулай! ?г?р кир?клел?рен ген? язып кертс?, аларны? да бер ?лешен сызарга туры килер иде.

Авырулар килеп торды. Операциял?р д?вам итте. Бик катлаулы авырулар юк, гади эшл?рне башкарырдай хирурглар ?ит?рлек иде, Зифа Саматовнага мохта?лык булмады. К?нд?лек вак-т?якл?рен беркад?р ерып чыккач, реанимацияд?гел?рне тагын бер кат урап чыгарга уйлады. Бу мотлак тал?п ител? торган гам?л т?гел, теге пациентны тагын к?р? тел?генн?н туган н?рс? булды бугай. Тик Альберттан электрон хат кил? бел?н, бу ниятенн?н кире кайтты.

? хат кыска гына иде:"Зифа Саматовна, тикшердем. Бер ?к кеше булу ихтималы – 97,85%"

Барсы да а?лашылган кебек инде. Шул ук вакытта ?леге саннар ?зе? н?ти?? чыгаруны сорый, ? аны? ?зер ??м катгый ?авап ишет?се килде. Башкалар фикерен. ?г?р шулай ?йтерг? яраса, белгеч фикерен. Ул телефонга ?релде. Озак к?ттерм?дел?р. Доктор шундук ????мг? к?чте:

– Альберт, н?рс?не а?лата бу процентлар?

– Бер ?к кеше булу м?мкинлеген.

– Бер ?к, дим?к.

– ?йе, ике кеше арасында бу д?р???д?ге охшашлык булмый. Х?тта махсус сайланган ??м ?зерл?нг?н "двойник"ларны? охшаш ягы да 80-85 проценттан узмый. Шу?а к?р?, бу фотоларда бер ?к кеше диярг? м?мкинлек бар.

– Син шулай дип раслыйсы?мы?

– Мин т?гел, компьютер шулай раслый. ? ул к?зг? эленми торган и? вак детальл?рг? д? игътибар ит?, ?лл? нич? параметр буенча ис?пл?п н?ти?? чыгара.

– Р?хм?т, Альберт.

Дим?к, реанимацияд? ятучыны? Пистолет Тоткан Егет ик?нлеге расланды. Кылган гона?лары ?чен хак ??за ад?м баласын егерме биш елдан со? да эзл?п таба. Хак ??за Зифа ?зе иде. Бу б?нд?не? ?авапсыз калырга хакы юк. ? ?тер? ысуллары хастахан?д? д?валау чараларына караганда да к?бр?к…

6

Пистолет Тоткан Егет яткан б?лм?не? ишеге ябылып бетм?г?н, аннан ш?фкать туташыны? н?рс?дер с?йл?г?не ишетел?. Реанимация б?леге ?чен табигый х?л инде бу, хезм?тк?рл?р комадагы кеше бел?н с?йл?ш?, аны? а?ын тупларга тырыша. Зифа Саматовна ишек т?бенд? тукталып, бераз колак салып торды.

– Бер караса?, б?хетле кеше инде син, – диг?н тавышы ишетелде ш?фкать туташыны?, – Вакытында табып алганнар, "ашыгыч ярд?м" чакырганнар. Хастахан?д? д? и? яхшы доктор кулына эл?кте?. Безне? Зифа Саматовна б?тенл?й ?метсезл?рне д? аякка бастыра ул. Мен? сине д? ?лемн?н тартып алды. Х?зер с?гать саен сих?тл?н? барасы?. Болай булса, тизд?н аякка басачаксы? син…

Зифа Саматовна ишек шакыды. Аны к?р?г? ш?фкать туташы у?айсызланып китте, кызарды.

– Х?лл?р ничек? – Доктор керг?н у?айга ук авыруны? пульсын капшап карады.

– Яхшы.

– Т?н температурасы да артык югары т?гел…

Зифа Саматовна ?ст?л янына килде д? ш?фкать туташы алып барган к?з?т? язмаларын тикшерерг? кереште. Ш?фкать туташы елмайды:

– Терминатор кебек бу, Зифа Саматовна, ?зенн?н-?зе ?ыела.

Доктор д?шм?де.

Пациентны? х?ле чынлап та яхшы иде. Сулыш алу эшч?нлеге ?керен ген? ?йб?тл?неп кил?, ?лб?тт? респираторны салдырырлык ук д?р???д? т?гел ?лег?, тик барыбер к?рс?ткечл?р яхшы. ??рх?лд?, ИВЛ аппараты ярд?менд? ?пк?не ясалма ?илл?т? ысулларын кулланырга туры килм?с. Кан басымы да ш?кер ит?рлек. Гад?тт?, мондый операциял?рд?н со? кан басымы уйный торган була, я т?б?н т?г?ри, я к?т?рел?. ? моныкы… Гомум?н, бу б?нд?не? с?лам?тлеге д?, физик м?мкинлекл?ре д? ис-акылы? кит?рлек д?р???д? югары иде. Операцияд?н со? ?ч к?н ?т?г? ?к сизелерлек алга китеш к?з?тел?, бу темп бел?н барса, чагыштырмача бик кыска вакыт эченд? аягына басачак. Б?тен организмны? да яш??г? омтылышы шушы д?р???д? булса, табипларны берсе д? стресс кичерм?с идедер.

– Б?тен авырулар да шулай булса ик?н… – диде ш?фкать туташы аны? уйларын сизенг?нд?й, – В?т, ш?п булыр иде.

Доктор сиск?неп китте. К?з алдында бер мизгелг? пистолет тоткан егетл?р т?ркеме п?йда булды. Тик бу уйларын куып ?иб?рерг? тырышты. Ш?фкать туташына карап баш кагып куйды, елмаерга итте.

Пациент буларак ул Зифага бик якын, х?тта кадерле д? иде. ?зе? операция ясаган кеше хастахан?д? ятканда, гомум?н, якын була. Хезм?те?не? бер ?имеше бит инде ул, син ?лемн?н тартып алган ?ан иясе. Эше?не? к?рс?ткече д?. ?г?р к?зг? к?ренеп савыга ик?н, дим?к, барсын да д?рес эшл?г?нсе?. Х?ле начарая ик?н… Монда, ?лб?тт?, т?рле с?б?пл?р килеп кушылырга м?мкин – организмны? гомум х?л?те, пациентны? яше, ярд?мне? ?з вакытында к?рс?телм?ве… К?п алар… Л?кин с?б?пл?ре нинди ген? булса да, ?г?р авыруны? х?ле начарая ик?н, табип мотлак р?вешт? ?зен гаепле итеп тоя. Ул моны кычкырып ?йтми, беркемг? д? сиздерми, к??еленн?н ген? газаплана. Х?тта алга китеш бик-бик акырын барган очракларда да борчыла ул – н?рс?недер эшл?п ?иткерм?г?н шикелле тоела.

? мондый тизлек бел?н савыгучы кеше ??р доктор ?чен шатлык чыганагы була алыр иде. Шу?адырмы, Пистолет Тоткан Егет турында уйлауга шайтаны котырып, зыян салу тел?ге к?ч?йс? д?, реанимацияга кереп пациентны к?р? бел?н, ниятенн?н кире кайта, аны? савыгуын тизл?т? ?чен чаралар к?рерг? тотына, ?ст?м? д?валау ысуллары куллана. Моны ул ?зе д? сизми кала ??м ни ?чен шулай эшл?г?нен д? а?лый алмый. ? ??залау тел?ге к?чле. ?тер? ысуллары да к?п, алар ??р адымда – ниндидер препаратны? дозасын ?зг?рт?, ниндидер чараны тизл?т?, я кичектер?… Барсы да гади ген?. Монда х?тта битарафлык та, ашыгу, яки со?лау да ?лем коралы була ала. ??м аларны кулланган ?чен беркем д? гаепли алмаячак. Бу пациентны ?терерг? тел?ге ??м м?мкинлекл?ре булып та Зифа аны д?валый бир?.

– С?йл?ндерерг? тырыш, – диде ул ш?фкать туташына, – Сораулар бир. ?ич югында китап булса да укы.

– Мин шулай ит?м. Анекдотлар да с?йлим ?ле. К?лми ген?… – дип елмайды ш?фкать туташы.

Л?кин Зифа аны к?рм?де. Ул кабат ?з уйларына кайткан иде.

Аны? болай кылануы табип фидакарьлеге д?, сантыйлык та т?гел бугай. Мен? шулай бер х?р?к?тсез яткан дошманны? гомерен алу а?а бернинди д? кан?гатьлек бирм?с иде кебек. ?лде инде, моргка озаттылар, ди… Шуннан? Нинди н?ти?? бир? бу? Д?ньяны бер явыздан коткарам, дияр иде?… Мен? ята ул, бернинди начарлык та эшли алмый х?зер. ?чен кайтардым дияр иде?… Сине? кемлеге?не д?, ?зене? ни ?чен шундый язмышка дучар булуын да а?ламыйча китеп барачак… ? а?лавы кир?к. Кир?к! ?зене? егерме биш ел элек кылган г?на?ын исен? т?шереп, х?зер инде берн?рс?не д? т?з?т? м?мкин т?гелен а?лап, ?кенеп, ?рнеп, газапланып кит?рг? тиеш ул. Мен? шул очракта гына ?ч кайтару була. Мен? шунда гына явыз ?инаятьче ?з ??засын алды дип тынычланырга, к?пмедер д?р???д? кан?гатьлек кичерерг? м?мкин.

"Терминатор кебек…" – дип кабатлады к??еленн?н Зифа. Бу тизлект? савыкса, тизд?н ?ушына килер, с?йл?ш? башлар. ? аннан со?, реабилитация б?леген? к?черерл?р. Ул вакытта инде ?леге шикелле тулысынча Зифаны? карамагында булмаячак. ?лб?тт?, кереп х?л бел?г? каршы килм?сл?р, ?мма м?мкинлекл?р бераз чикл?н?ч?к. Ул тулысынча ?з ихтыяры?да чакта н?рс?дер эшл?п калырга кир?к. Б?лки, аны? савыгу барышын азрак тоткарлап торыргадыр? ?ушына килг?ч, ?лб?тт?. Сызлансын, интексен беркад?р. Ул чагында реанимацияд? д? озаграк яткырып булыр…

– Ярый к?з к?рер ?ле…

Бу уйларын кычкырып ?йт?ен сизеп, Зифа у?айсызланып китте. Ярый ?ле ш?фкать туташы ихлас к??елле кыз иде, югыйс?, ?з-?зе бел?н с?йл?шеп й?ри дип к?л?рг? д? к?п сорамаслар.

– Ни дидегез, Зифа Саматовна?

Доктор елмайды:

– ?лег? берни д? ?ст?ми торыйк. Калганын со?рак к?з к?рер, дим.

– ?-?-?… Яхшы…

Реанимация б?легенд? Зифа Саматовнаны? тагын бернич? пациенты ята иде. Шулар яныннан урап ?йл??г? ш?фкать туташы коридорга атылып чыкты. ??м аны? янына ашыкты:

– Зифа Саматовна! Ул уянды! – дип ярсып пышылдады кыз, – Уянды!

Й?гер? атлый б?лм?г? кердел?р. Тик пациент ?аман элеке х?ленд? ??м бернинди д? ?зг?реш юк иде. Табип ш?фкать туташына тек?лде. Тегесе акланырга ашыкты:

– Валла?и-билл??и мен?, Зифа Саматовна. Ул к?зл?рен ачты. Тир?-якка каранып алды. Мин башта сиск?ндем, а?ламыйчарак тордым, ? со?ыннан сезне? янга…

– Ышанам, – дип елмайды доктор, – Башта шулай кыска вакытка гына уяналар алар. Тизд?н ?ушына килер. Яныннан китм?.

Пациентны беркад?р к?з?теп торды да ишекк? юн?лде. Тик коридорга чыгу бел?н ш?фкать туташыны? пышылдавы ишетелде:

– Зифа Саматовна!

Кабат керг?нд? чынлап та авыруны? к?зл?ре ачык иде. Битл?ренд?ге мускуллар сизелер-сизелм?с кен? тартыша, иренн?рен х?р?к?тк? китерерг? тырыша. Зифа елмайды:

– Терел?р арасына р?хим итегез!

Пациентны? й?зенд?ге тартышулар тагы кабатланды.

– ?лег? сез с?йл?ш? д?, х?р?к?тл?н? д? алмыйсыз. Ансы со?рак булыр. ? ?лег?… Сез реанимация б?легенд?. Башыгызга операция ясадык. У?ышлы ?тте. Тизд?н сез с?йл?ш? башлаячаксыз. Сез мине а?лыйсызмы? Керфекл?регезне ачып йомыгыз.

Пациент керфекл?рен ачып йомды. К?зл?ренд? га??пл?н? д?, бетм?с-т?к?нм?с сораулар да, тагын ?лл? н?рс?л?р бар иде. Тик озаклап ?йр?неп торырлык форсат булмады, ул к?зл?рен йомды.

7

Комада яткан пациентлар к?зл?рен ачу бел?н тормышка аяк басмый. Уянулар башта бик кыска вакытлы була, со?рак озыная, акырынлап кына с?йл?ш? с?л?те, х?р?к?тл?н? м?мкинлеге кире кайта. ?зл?рене? нинди хал?тт? ик?нен тулысынча а?лау, х?лл?рен? яраклашу ?чен д? беркад?р вакыт кир?к.

Зифа Саматовна барсын да а?лап тора. Л?кин бу б?нд? бел?н тизр?к с?йл?ш?, а?а ?зенд?ге фотоны к?рс?т?, ?ти-?нисен ?тереп чыккан мизгелне исен? т?шер? тел?ге ты?гы бирм?де. К??еленд?ге яраларын актара-актара, барсын да к?з алдына китереп, авыр язмышка дучар булуы ?чен ?ч аласы иде.

– Мен? монсы – ?тине? гомерен ?з?е? ?чен! – дип ?лм?слек т?, чыдап та булмаслык авыртуга дучар ит?се. Аннан со? ?нисе, се?лесе ?чен ??залыйсы. Газапларны? х?т?рл?ре ?тте дип тынычлана башлауга, ?зене? ?терелг?н балачагы, шул мизгелд?н бирле кичерг?н барлык михн?тл?ре ?чен ?авап аласы. Калган б?тен гомерен тоташ газапка ?йл?ндер?се…

Н?фр?те д?, ?ч алу тел?ге д? к?чле иде Зифаны?. Кайчагында ул ?ле д? булса х?р?к?тл?нерг?, тормышка кайтырга, яш?рг? тырышып яткан шушы б?нд?не? бугазына барып ябышудан ?зен к?чк? тыеп калды. Д?валаучы т?гел, ? савыгуны тоткарлаучы, сызлануны арттыручы препаратлар бир? тел?ге д? ?лед?н-?ле калкып чыкты. Сулыш алу аппаратын йолкып ыргытасы, тукландыручы матд?л?р урынына кислота саласы, к?зл?ре акаеп шартлаганчы кан басымын к?т?р?се килде. Кайчагында аны? яш?вене? б?тен м?гън?се шушы кешене интектер?дер, ходай аны? гомерен ф?кать шул максат бел?н ген? саклап калгандыр шикелле тоелды. ??залауларны? ??р мизгеленн?н ?зе д? т?м табар, л?зз?т алыр сыман булды.

Л?кин ?зе д? а?ламаган с?б?пл?р Зифаны бу гам?лл?рг? тотынудан кичектереп килде. Агу бирерг? тел?с? д?, ?тер?чене? шул агу т?эсиренд? к?чле авыртудан йомарланып ?ан бир?ен к?з алдына китер?-китер? дару бирде. Х?ле аз гына начарланып китс? д? шундук ярд?мг? килде. ?зене? б?тен пациентларын бер д?р???д? караса да бу б?нд? турында к?бр?к уйлады. ??м Зифа моны? с?б?бе бары тик аны тизр?к терелтеп, а?лашырга ашкыну гына т?геллеген а?лаган да кебек иде. Шул гына булса, фотоны х?зер ?к кулына тоттырырга м?мкин. Кемне? сур?те ик?нен а?ларлык кына ?ушы бар инде пациентны?. "Мен? сине? эше?!" – дип прихожий ид?ненд? яткан м?етл?рне д? к?рс?терг? була. ?зене? кемлеген ?йтерг? д?. Х?тта шушылар ?зл?ре ген? д? авыруны? тынычлыгын алачак, аны ?тк?нн?рен х?терл?рг?, газапланырга м??б?р ит?ч?к. К??еле таш булып каткан очракта да ул ?зене? кем кулында ик?нен а?лап борчылачак, борчылган саен х?ле начараячак, газапланачак. Гомер ??ркемг? кадерле, ?тер?чел?р аны яхшы бел?.

Табип анты гына с?б?пче т?гел бит инде мо?а. Х?тта анда да: "?тк?м-?нк?мне, туганымны ?тер?чене д?валарга" – диг?н т?шенч? юк. Б?лки, ?тер? с?л?те б?тен кешег? д? бирелм?г?ндер? ?з куллары бел?н ??залап, шуннан л?зз?т алу м?мкинлеге д?? Моны? ?чен аерым бер сыйфат кир?ктер?





Конец ознакомительного фрагмента. Получить полную версию книги.


Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/pages/biblio_book/?art=65093061) на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.



Если текст книги отсутствует, перейдите по ссылке

Возможные причины отсутствия книги:
1. Книга снята с продаж по просьбе правообладателя
2. Книга ещё не поступила в продажу и пока недоступна для чтения